De wezens van het systeem

Ze zeggen dat als het om orde gaat ieder mens een systeem heeft, maar 
ik vind dit als neuroot vrij moeilijk te geloven. 

Al van kleins af aan kijk ik naar mijn vader zijn ontbijt-ritueel, en hoe 
nauwlettend ik dit ook gedaan heb lijkt er twintig jaar later niets veranderd. 
Terwijl hij nipt aan zijn stenen mok met koevlekken [waarin uiteraard melk
zit], en hapjes neemt van zijn boterham met jam, smeert hij zijn vier 
boterhammen voor in zijn lunchpauze. Met militaire precisie smeert hij er 
twee met oude kaas, en twee met chocopasta ['dat wordt niet zo'n troep, 
zoals bijvoorbeeld met hagelslag'] Deze worden zorgvuldig in zijn broodbak 
gelegd, waarna er een tupperware schotje wordt geplaatst alvorens zijn 
appel er ook bij mag. ['anders zouden de boterhammen geplet kunnen 
worden door de rollende appel'] Jazeker, deze broodbak had het allemaal. 
Het was dan ook een dieptepunt in de geschiedenis van dit patroon toen
mijn broer deze wonderbak per ongeluk aan het tosti-ijzer vast smolt,
omdat deze er wel erg dicht tegenaan stond op het aanrecht. Lang duurde 
deze crisis echter niet, want deze broodbak werd gelukkig nog steeds 
verkocht. In een andere kleur dat wel, maar het ritueel is behouden. Op
doordeweekse dagen is het nog steeds te zien. [ma t/m vr van 7.10 -7.25]

Zoals je wel kunt raden heeft mijn vader niet alleen een systeem als het om 
ontbijten gaat, maar gebruikt hij vrijwel zijn hele dag handige systemen die 
de orde bewaren en zijn leven overzichtelijk houden. Om terug te komen op 
de appel, blijkt dat deze inderdaad niet ver van de spreekwoordelijke boom 
valt. Uiteraard heb ik ondertussen mijn eigen plek en probeer ik ijverig mijn 
lunch pakket af te wisselen, maar als puntje bij paaltje komt ontbijt ik toch 
het liefst iedere dag hetzelfde, en vind ik het net als mijn vader prettig als 
dingen op een vaste plek staan. 

Het staat wel vast dat wij in de categorie neuroot vallen. Maar naast de
neuroot zijn er nog twee soorten mensen als het om orde gaat: de chaoot 
en de gezegende. Aan die laatste hoef ik geen woorden vuil te maken:
hij is immers gezegend. Maar de chaoot is en blijft een raadsel voor mij.
Hoe aardig hij ook moge zijn.

Nooit zullen wij elkaar begrijpen, en nooit zullen wij elkaars paniek kennen
wanneer de harmonie van ons kwetsbare systeem verstoord wordt. 
Hetzij door rotzooi, het zij door orde.

Als je de chaoot in zijn natuurlijke habitat observeert kom je al snel tot de 
conclusie dat het te hopen is dat hij nooit een misdaad zal begaan. Er zou
geen detective aan te pas hoeven te komen: zelfs een idioot kan de sporen 
van dit wonderlijke wezen nog lezen. Bij het krieken van de dag snoozed 
hij dertig keer voordat hij eindelijk zijn bed uit komt. Zijn dekbed laat hij 
als een gigantische warboel achter, waarin het hol waar hij uit gekropen is 
nog duidelijk zichtbaar is. Eenmaal in de douche laat hij zijn handdoek bij 
voorkeur op een klamme plek slingeren. Zijn ontbijtbordje blijft staan op 
de plek waar het ontbijt genuttigd is, het liefst met zijn half aangevreten 
boterham of pizza er op.[het is me namelijk opgevallen dat de chaoot eet 
wat voor handen is, ongeacht het tijdstip] Vlak voordat hij de deur uit gaat
is hij steevast iets kwijt waardoor zijn huis nog even lekker extra overhoop 
kan halen.

De neuroot daarentegen durft niet zo goed te leven in zijn huis. Dit creatuur
is uitermate vernuftig in het uitwissen van zijn sporen. Als hij zijn bed uit
komt strijkt hij deze gelijk recht, en ordent het zo dat het er onbeslapen
uit ziet. In de badkamer hangt hij de handdoek altijd op dezelfde plek aan 
de lijn, en ook het ontbijtbordje vindt elke dag weer zijn weg naar het
aanrecht. Spullen hoeft hij niet te zoeken, die liggen immers op hun vaste 
plek. Het zijn de wezens van het systeem. 

Gelukkig staan mijn vader en ik hierin niet alleen. Ik durf te wedden dat alle 
drie mijn broers zich hier in herkennen, en ook mijn vrienden blijken eigen-
aardige systemen te hebben. Zo heb ik een vriendin die steevast haar pakje 
sigaretten, haar aansteker en telefoon in een ordelijk rijtje naast haar glas 
neerlegt als we wat drinken, en tevens ook papieren afval ijverig opvouwt 
tot een overzichtelijk vierkant pakketje voor ze het weg gooit. Dan is er die 
andere vriendin die al haar tassen en sjaals aan haar muur heeft gehangen 
zoals in een winkel, zodat ze beter kan kiezen wat ze vandaag draagt. En
ken ik als klap op de vuurpijl zelfs iemand die haar boeken en dvd's op kleur 
gesorteerd heeft. Het zal dan ook geen verassing zijn dat deze laatst 
genoemde persoon familie is van de kant van mijn vader.

En dan heb je nog Ursus Wehrli, die zich bezig houdt met het opruimen en 
ordenen van ongeveer alles wat los en vast zit. Hoewel dit overduidelijk 
een neuroot van de bovenste plank is, vermoed ik dat zowel de chaoot, 
de neuroot als de gezegende zijn werk zal waarderen. De chaoot zal zeggen 
dat Wehrli gestoord is, de neuroot zal opmerken dat het met hem zelf nog 
wel mee valt, en de gezegende zal inzien dat hij inderdaad gezegend is.

Voor meer werk kun je gaan naar: http://www.kunstaufraeumen.ch/de